انواع ریزش مو
طاسی مرحله نهایی ریزش مو است كه به صورت كلی یا جزیی اتفاق می افتد، هر فرد به طور معمول روزانه ۶۰ تار موی خود را از دست می دهد. زیرا این دسته از موها به طور معمول در هنگام شستشو یا برس كشیدن مو می ریزد. بنابراین چنین حالتی كاملا عادی است و جای هیچ گونه نگرانی ندارد. از دست دادن روزانه حدود صد تار مو برای مدت كوتاه نیاز به مراجعه به یك متخصص ندارد و ممكن است یك واكنش موقت به عوامل داخلی یا خارجی از نظر ساختار بیولوژیكی بدن باشد و پس از مدتی مو به حالت طبیعی بر می گردد.
با بالا رفتن سن، ضمن اینكه ریزش معمولی مو ادامه دارد، بدن دیگر قادر به جایگزینی موهای از دست رفته نیست و به این ترتیب موها به تدریج كم پشت می شود و این نوع ریزش مو طبیعی است و كاری برای توقف آن نمی توان كرد.
ریزش مو ناگهانی
گاهی اوقات افراد دچار ریزش موی ناگهانی و غافلگیرانه در عرض مدت كوتاهی می شوند این ریزش وسیع و شدید مو دارای خطر كمتری است و می تواند به دنبال شوكهای هیجانی یا ناراحتیهای روانی یا جسمی مانند: زایمان و سقط جنین، تب های شدید، بیهوشی عمومی، مسمومیت، مصرف بعضی داروها رخ دهد، سایر عوامل مانند عدم تعادل در رژیم غذایی، كمبودهایی تغذیه ای، خستگی بیش از حد و عدم رعایت نكات بهداشتی اثرات زیان آوری روی سلامتی و رشد موها دارند كمبود اسید آمینه های اساسی، روی و مس، ویتامینهای B، ویتامین H (بیوتین)، ویتامین A و E می تواند باعث ضعف پیاز مو می شود و مصرف این مواد كراتینی شدن و پیری پوست و موها را به تاخیر می اندازد.
دلایل ریزش مو
دلایل متعدد برای ریزش مو وجود دارد که از جمله می توان به مسائل ارثی یا طاسی پترن ، کم خونی ها، استرس ها ، عفونتها ، سرطانهای داخلی ، مشکلات هورمونی مثل تخمدانها در زنان ، کم کاری تیروئید و کاهش ذخیره فریتین سرم ، بدنبال زایمان ، بدنبال قطع مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی و بعضی داروها مثل داروهایی که شیمی درمانی سرطان ها به کار می روند ، بعصی داروها روانپزشکی از جمله سدیم والپرات ، داروهای ضد انعقاد مثل وارفانین ، رادیوتراپی و بسیاری از عوامل دیگر مثل سبوره ، خارش و چربی و شوره سر، خشکی بیش از حد موها و استفاده غیر صحیح از سشوار و شانه و بورس ، همگی در ریزش مو نقش دارند .پس میتواند یک علامت از یک بیماری زمینه ای باشد که پزشک باید با کاوش آنرا بیابد و در صورت امکان درمان کند .
اما بیشترین و شایعترین علت ریزش مو طاس پترن یاآلوپس آندروژنیک است که هم در مردان و هم زنان دیده می شود .در مردان در سنین بعد از بلوغ شروع و در زنان کمی دیرتر اتفاق می افتد . این نوع ریزش ارث غالبی بوده و عده ای عقیده دارند که ژن ریزش در کروموزم X بوده و بنابراین فرد در صورتیکه خانواده مادری مثل دایی و پدر بزرگ مادری مبتلا باشند شانس بیشتری برای مبتلا دارند . البته ممکن است تمام افراد یک خانواده مبتلا شوند و تنها ۵۰ درصد فرزندان دچار این بیماری شوند . امروز ثابت شده که افرادی که این ژن را دارند ، دارای گیرنده هایی در فولیکولهای موی خود هستند که تستوسترون که هورمون مردانه است توسط آنزیم ۵- آلفاردوکتاز به دی هیدروتستوسترون تبدیل می شود و دارویی بنام فیناستراید که در درمان ریزش مو به طور وسیع مصرف می شود از فعالیت این آنزیم جلو گیری کرده و ریزش را متوقف میکند .
درمان این نوع ریزش مو مشکل است چون ژن مربوطه را در حال حاضر نمی توان از بین برد .بنابراین با درمان های دارویی می توان از ریزش بیشترجلو گیری کرد و تا حدی با مصرف داروهایی مثل ماینوکسیدیل رویش مجدد مو ایجاد کرد . لازم به ذکر است که نوع شامپو برحسب خشک و چرب بودن یا شوره داشتن و خارش کردن ، متفاوت است و با تشخیص پزشک باید شامپوی مناسب تجویز گردد .در مواردی که کمبود آهن و یا روی یا ویتامین D3 وجود داشته باشد ، باید آنها را هم به طور همزمان درمان کرد .
در موارد پیشرفته ریزش و بعد از سن ۲۵ سالگی در صورتیکه بیماری بانک موی خوبی در پشت سر داشته باشد ، می توان به روش نواری (fut) یا روش پانچی (fit) برای بیمارمو کاشت مو انجام داد ، چون این روش موثرتر و دائمی تر بوده و امروزه کاشت مو به روش برداشت واحد فولیکولی نتایج زیبایی خوبی دارد .از روشهای فیزیکی مثل لیزری و روش مزوتراپی که مواد موثر رشد مو را به طور موضغی در اختیار فولیکول مو قرار می دهد هم موثر می باشد.
كشیده شدن بیش از حد مو، آرایش نامناسب به عنوان مثال مدل دم اسبی و جمع كردن موها در بالای سر، فر زدن مداوم، استفاده از مواد پاك كننده قوی و دكلره كردن، همگی می توانند سبب ریزش مو گردد.
از علل دیگر ریزش مو اختلالات هورمونی، بیماریهای متابولیك و داخلی، عواملی مانند جنسیت، فصول سال، هیجانات ناراحتیهای عصبی، عوامل ارثی و نژادی می باشند.
طاسی آندروژنیک
شایعترین علت ریزش مو در افراد بزرگسال، طاسی آندروژنیك است. تئوری هامیلتون برای اولین بار در سال ۱۹۴۲ بیان كرد كه هورمونهای مردانه یا آندروژن باعث ریزش مو می شود. او بعدها ضمن توضیح این نوع طاسی آن را به هشت گروه تقسیم كرد. در تقسیم بندی او در مرحله ۱ و ۲ موها از دو طرف پیشانی در شقیقه ها به عقب رفته و در مرحله چهار در عقب سر نیز ایجاد طاسی شده و درمرحله ششم طاسی قسمت جلوی سر به قسمت طاسی عقب سر متصل می شود و در سال ۱۹۷۵ “نوروود” و در سال ۱۹۷۷ “لودویك” تقسیم بندی های جدیدتری ارایه دادند و لودویك ضمن بیان ریزش موی آندروژنیك در زنان بیشتر به صورت منتشر است و برخلاف تصور عموم كچلی مردانه، در زنان كمتر از پنجاه سال در دهه دوم، سوم، چهارم حدود ۵۰ درصد شیوع دارد.
طاسی آندروژنیك ریشه ارثی دارد. نازك شدن ارثی موها و طاسی سر در مردان و زنان در اثر استعداد ژنتیكی این افراد و تحت تاثیر آندروژنها یا هورمونهای مردانه است. نازك شدن موها معمولا در هر دو جنس بین سنین ۱۲ تا ۴۰ سالگی شروع می شود و حدود نیمی از جمعیت بیش از پنجاه سالگی درجاتی از آن را نشان می دهند. در مردانی كه از قبل استعداد ژنتیكی ابتلاء به این حالت را دارند، این حالت خیلی زود و از اواخر دوران بلوغ شروع می شود.
علایم ظاهری را به سادگی می توان شناخت این گونه ریزش موها غالبا تحت تاثیر هورمون اصلی مردانه تستوسترون است و در برخی موارد خیلی زودرس شروع می شود. پیشانی و شقیقه ها در برخی از جوانان حوالی سن ۲۰ سالگی شروع به خالی شدن می كند به همین دلیل است كه این نوع ریزش مو عمدتا حساسیت زیادی بین مردان دارد. زیرا در بعضی ممكن است باعث كاهش اعتماد به نفس و مشكلاتی در ارتباط با دیگران شود. این ریزش مو تا اندازه زیادی به روی ظاهر فرد تاثیر می گذارد. پیری در ارتباط با مو می تواند مربوط به پس رفتن خط مو و یا مربوط به طاسی باشد واگر افراد هنگام ملاقات با شخص از صورت به پیشانی یا كف سر معطوف شود و صورت فرد نسبت به سن واقعی پیرتر نشان داده شود.
ما بسیار خوشحال هستیم از این که در زمانی زندگی می کنیم که انواع درمانهای دارویی و جراحی برای ریزش مو وجود دارد و می توانیم به طور کامل ریزش مو را درمان کنیم.
درمان ریزش مو
داروهای مختلفی برای درمان انواع ریزش مو تجویز می شوند بعضی از آنها به منظور برطرف کردن علت زمینه ای ریزش بوده و به طور غیر مستقیم باعث طبیعی شدن ریزش می شوند بنابراین نکته مهم در درمان این بیماری قبل از تجویز دارو تشخیص دقیق علت ریزش مو بوده و با توجه به نوع و علت بیماری برنامه درمان افراد متفاوت می باشد.
منطقی ترین کار در درمان این بیماری مشاوره با پزشک پوست و مو می باشد. پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی بیمار ، معاینه سر و انجام بعضی از آزمایشهای خونی برای بررسی وضعیت هورمونها وتشخیص بیماریهای داخلی که باعث ریزش غیر طبیعی مو می شوند می تواند علت دقیق ریزش مو را تشخیص دهد. اگر علت بیماریهای داخلی مثل دیابت، تیروئید، تخمدان پلی کیستیک، بیماریهای اتوایمیون ،کم خونی و… باشد کنترل دقیق بیماری می تواند ریزش را کنترل کند. رایج ترین علت ریزش مو در مردا ن اندروژنتیک می باشد .
درمان تایید شده ریزش موی آندروژنتیک در مردان محلول موضعی مینوکسیدیل، ۲ درصد یا ۵ درصد و قرص فیناستراید ۱ میلی گرمی یا قرص دوتاستراید ۵/. میلی گرمی است.
الگوی طاسی مردان معمولاً با یک خط موی کم پشت شده شروع می شود که ابتدا به صورت M شکل است و پس از آن به حالت U شکل در می آید . در الگوی طاسی زنان ، خط مو به ندرت تحت تاثیر ریزش مو قرار می گیرد اما ممکن است به خاطر تنک شدن بالای سر ناحیه بدون مو گسترده تر از قبل به نظر برسد . از دست دادن مو در زنان به ندرت تا طاس شدن کامل پیش می رود که این حالت بر خلاف مردان است .
فقط غلظت ماینوکسیدیل ۲٪ برای استفاده در زنان مورد تایید است. خانمها معمولا حساسیت بیشتری نسبت به اثرات جانبی ماینوکسیدیل در کاهش فشار خون دارند و سرگیجه به احتمال بیشتری در آنها ظاهر میشود. همچنین احتمال واکنشهای آلرژیک پوستی (درماتیت تماسی) در خانمها بیشتر است.
عارضه اصلی که در بعضی از خانمها در اثر مصرف ماینوکسیدیل موضعی ظاهر میشود رشد موهای صورت است. با وجودی که این موها در صورت قطع مصرف ماینوکسیدیل بر طرف میشود با این تاکید شده از چکیدن دارو بر روی شقیقهها و پیشانی جلوگیری شود.این مشکل در خانمهای که از محلول ۵% استفاده کنند به طور قابل توجهی بیشتر است.
درمانهای دارویی در صورتی که در اوایل شروع ریزش موتجویز شوند در اغلب موارد به خوبی می توانند ریزش مورا کنترل کنند و از بین رفتن کامل فولیکولها جلوگیری کنند در صورتی که فولیکولها در اثر پدیده مینیاتوری شدن کامل از بین رفته باشند این درمانها باعث رشد موهای نازک و کرک مانندی شده و در صورتی که درمان قطع شود موهای درآمده میریزند بنا براین در این حالت بهترین درمان دائمی و طبیعی برای پر کردن مناطق بدون مو جراحی پیوند مو می باشد.
سوالات متداول ریزش مو
می تواند به دنبال شوكهای هیجانی یا ناراحتیهای روانی یا جسمی مانند: زایمان و سقط جنین، تب های شدید، بیهوشی عمومی، مسمومیت، مصرف بعضی داروها رخ دهد
داروهای مختلفی برای درمان انواع ریزش مو تجویز می شوند بعضی از آنها به منظور برطرف کردن علت زمینه ای ریزش بوده و به طور غیر مستقیم باعث طبیعی شدن ریزش می شوند بنابراین نکته مهم در درمان این بیماری قبل از تجویز دارو تشخیص دقیق علت ریزش مو بوده و با توجه به نوع و علت بیماری برنامه درمان افراد متفاوت می باشد.